معرفی موزه مقدم تهران

چکیده مطلب

در میان جاذبه­ های گردشگری تهران، خانه ­های قدیمی و عمارت­های تاریخی بسیاری وجود دارند که می­توانند در لیست بازدید شما قرار بگیرند. علاوه بر این مکان­ های تاریخی، جاذبه­ های گردشگری دیگری مانند موزه ­های مختلف و یا جاذبه ­های طبیعی نیز در تهران وجود دارند. موزه مقدم یکی از این جاذبه های تاریخی است. اگر قصد دارید به تهران سفر کنید، در نظر داشته باشید که یکی از گزینه­های شما برای اقامت در این شهر، اجاره آپارتمان مبله و یا اگر تعداد نفرات شما کم است و به یک جای کوچک­تر نیاز دارید، اجاره سوئیت مبله می­باشد. شما با این کار امکانات بسیار مناسبی در اختیار خواهید داشت و سفر لذت­بخش­تری را تجربه خواهید کرد.

برای بازدید از لیست طولانی جاذبه ­های گردشگری شهر تهران که هر کدام زیبایی­های منحصر به فرد خود را دارد، یک اقامت کوتاه­مدت کافی نخواهد بود با این حال بنا به مدت زمانی که بخواهید در تهران بمانید، می­توانید به اجاره ماهانه آپارتمان مبله، اجاره هفتگی آپارتمان مبله و یا حتی اجاره روزانه آپارتمان مبله بپردازید. یکی از بناهایی که بازدید از آن برای شما تجربه ای بسیار لذت­بخش خواهد بود، خانه و موزه مقدم می­باشد.

تاریخچه موزه مقدم

خانه مقدم که به موزه مقدم نیز شناخته می­شود، از بناهای تاریخی مربوط به دوران قاجار می­باشد که اکنون متعلق به دانشگاه تهران است. این خانه در دوران قاجار متعلق به یکی از درباریان به نام احتساب­الملک بود که دو فرزند به نام­های حسن و محسن داشت. این دو برادر برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن که در حوزه­های ادبی، سیاسی و اجتماعی فعالیت می­کرد، نمایشنامه معروفی دارد به نام “جعفر خان از فرنگ آمده”، او در جوانی فوت کرد.

محسن پس از به اتمام رساندن تحصیلاتش در رشته­های نقاشی، تاریخ هنر و باستان­شناسی، به همراه همسرش سلما که فرانسوی بود به تهران آمدند و در منزل پدری سکنا گزیدند. این دو نفر علاوه بر انجام کارهای علمی، علاقه­ی زیادی به جمع­آوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی داشتند. دکتر مقدم که یکی از اساتید دانشگاه تهران بود، در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی، خانه پدری خود را وقف دانشگاه تهران کرد.

چگونه به موزه مقدم برویم؟

برای رفتن به موزه مقدم که در خیابان امام خمینی، بعد از خیابان شیخ هادی واقع شده است، شما می­توانید از دو ایستگاه مترو استفاده نمایید. این موزه بین دو ایستگاه حسن­آباد و ایستگاه دانشگاه امام علی در خط ۲ قرار دارد و شما می­توانید با پیاده شدن در هر کدام از این دو ایستگاه و چند دقیقه پیاده­روی به موزه مقدم برسید.

معماری موزه مقدم

مساحت این خانه برابر با ۲۱۱۷ متر مربع می­باشد و دارای سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری می­باشد. این خانه زیبا از بخش­های مختلفی تشکیل شده است که در هر کدام از اتاق­های این بنا، بسیاری از آثار گردآوری شده توسط دکتر مقدم و همسرش به چشم می­خورند.

ساختمان بیرونی یا تابستانی

ساختمان بیرونی در جنوب حیاط بیرونی واقع شده است و اتاق پیشخوان، اتاق پذیرایی و حوضخانه در آن واقع شده است. اتاق پیشخوان در گذشته به عنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورد استفاده بوده است و اکنون به محلی برای نمایش عکس­ها و لوازم شخصی دکتر مقدم و همچنین آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق­های قدیمی، تبدیل شده است. اتاق پذیرایی یا سالن گاه­نگاری، محلی برای کار و فعالیت­های علمی و همچنین پذیرایی از مهمانان بوده است.

در این اتاق، سفالینه­ها، ابزارهای سنگی، مفرغینه­ها، شیشه­ها، مهرها و اشیاء فلزی برای به تصویر کشیدن فرهنگ­های مختلف در دوره­های تاریخی متفاوتی به نمایش گذاشته شده است. حوضخانه به مانند بیشتر بناهای قدیمی، در زیر زمین واقع شده است و دیوارهای آن از کاشی­ها و آثار سفالی مربوط به سده­های چهارم تا سیزدهم هجری قمری پوشیده شده است. این آثار، تحولات صنعت کاشی و سفال را در ایران به خوبی نمایش می­دهد.

کارگاه (کتابخانه)

در ضلع جنوبی حیاط بیرونی علاوه بر ساختمان بیرونی، کارگاه استاد مقدم نیز قرار دارد که در حال حاضر از ساختمان آن به عنوان کتابخانه استفاده می­شود. بسیاری از کتاب­های استاد مقدم و برخی کتاب­های دیگر در زمینه­های هنر و باستان­شناسی در این کتابخانه قرار دارند و پژوهشگران و دیگر علاقه­مندان می­توانند از آن­ها استفاده کنند.

ساختمان اربابی یا برج

در ضلع غربی حیاط بیرونی، این ساختمان قرار دارد که در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی توسط یکی از دانشجویان دکتر مقدم در دانشکده هنرهای زیبا به سبک قلعه­های قرون وسطی اروپا ساخته شده است. این محل برای به نمایش گذاشتن هنرهای مردمی ایران در نظر گرفته شده بود. بخش­های مختلف این ساختمان شامل اتاق کدخدا، حمام کوچک و خانگی با تزئینات کاشی­های قاجاری، اتاق صدف، اتاق تدخین و زیرزمین، می­شود.

در ضلع شمالی این ساختمان یک ایوان بر پایه ستون­ها و طاق­ها ساخته شده است که تزئینات آن با کاشی­های متعلق به دوران زندیه و قاجار انجام شده است. یک حوضچه مرمری کوچک متعلق به حمام فتحعلی شاه در وسط ایوان قاجار قرار دارد که آبی که در آن فوران می­کند توسط یک جوی باریک به استخری می­ریزد که در گوشه شمالی حیاط بیرونی قرار دارد و برای ساخت آن از استخر و آب نماهای باغ الحمراء-که یک باغ است متعلق به دوران صدر اسلام در اسپانیا- الهام گرفته شده است.

گلخانه و حوض ژاپنی

در شمال غربی حیاط بیرونی این خانه زیبا، یک گلخانه قرار دارد که در تزئینات آن از کاشی­های لعابدار قدیمی و سنگ­های حجاری شده استفاده گردیده است. یک حوض کوچک نیز که با الهام از باغ­های ژاپنی ساخته شده است در ضلع غربی حیاط بیرونی قرار دارد.

دیوار تجدد

دیوار تجدد، دیواری است که دو حیاط اندرونی و بیرونی را از یکدیگر جدا می­کند. این دیوار ترکیبی از چند ستون و طاق است که با کاشی­ها و حجاری بر روی ستون­ها تزئین شده است. ستون­های به کار رفته در این دیوار، ستون­های کاخ خواهر ناصرالدین شاه هستند که دکتر مقدم پیش از تخریب آن بنا، این ستون­ها را از آنجا به منزل خود منتقل کردند تا این آثار زیبای تاریخی از بین نروند.

ساختمان شمالی

در حیاط اندرونی و در ضلع شمالی آن، ساختمان شمالی قرار دارد که از بخش­های مختلفی ساخته شده است. زیرزمین این ساختمان در گذشته به عنوان حمام و انباری مورد استفاده بوده است اما اکنون برای نمایش آثار تاریخی موزه مورد استفاده است. ایوان این بنا بر روی چهار ستون ساخته شده و با استفاده از هنر گچ­بری، کاشی­های صفوی، آینه­کاری زندیه و قاجار و کاشی­های معرق و خشتی قاجار و پهلوی تزئین شده است. دسترسی به این ایوان از حیاط با استفاده از دو پلکان مارپیچ ممکن است.

در سالن زمستانی که به اتاق قاجار نیز شناخته می­شود، یک طاقچه گچ­بری زندیه از اصفهان و یک شومینه از قصر فیروزه (کاخ فیروزه خانم، سوگلی ناصرالدین شاه قاجار) به کار رفته است. دلیل نامگذاری این سالن به اتاق قاجار نیز استفاده از این آثار است. در این اتاق، آثاری از دوران قاجار و پهلوی به نمایش گذاشته شده است. در اتاق نشیمن نیز برخی نقاشی­های دکتر مقدم، تعدادی قلمدان و جعبه به نمایش درآمده­اند.

حیاط اندرونی

ساخت حیاط اندرونی با الهام از نقش فرش­های دوران صفوی و قاجار انجام گرفته است. در ضلع شرقی حیاط اندرونی، بر روی یکی از دیوارها که در وسط آن یک طاقنما طراحی شده است، عکس­هایی قدیمی از خانه مقدم نصب شده است. همچنین کاشی­ها و ظروف قاجاری نیز این دیوار را مزین کرده­اند.

حیاط سرایداری

این بخش از خانه مقدم به عنوان مطبخ و محل زندگی سرایدارها و مستخدم­ها مورد استفاده بوده است. این بخش به دلیل آسیب­های زیادی که دیده است، اکنون پس از بازسازی و مرمت به عنوان بخش اداری موزه مورد استفاده قرار می­گیرد.