معرفی موزه جواهرات تهران

چکیده مطلب

تهران، شهری است که جاذبه ­های گردشگری بسیاری دارد. این جاذبه­ ها برخی بناهایی تاریخی و برخی طبیعی هستند. یکی از جاذبه­ های گردشگری که در سراسر دنیا بازدیدکنندگان زیادی دارد، موزه­ ها هستند. موزه­ های بسیاری با موضوعات مختلفی در ایران و تهران وجود دارند که بازدید از آن­ها برای علاقه مندان تجربه ­ای دلپذیر خواهد بود. یکی از موزه ­های بسیار دیدنی واقع در شهر تهران، موزه جواهرات است.

به هنگام سفر به تهران، محل اقامت شما یکی از مهم­ترین بخش­هایی است که لازم است از قبل برای آن برنامه­ریزی کنید. یکی از گزینه ­های پیش روی شما که گزینه­ای است با انعطاف پذیری بالا، اجاره آپارتمان مبله و یا اجاره سوئیت مبله است. شما می­توانید با توجه به مدت زمان اقامت خود، اجاره ماهانه آپارتمان مبله، اجاره هفتگی آپارتمان مبله و اجاره روزانه آپارتمان مبله را در نظر داشته باشید و با خیالی آسوده از اقامت خود لذت ببرید.

موزه جواهرات کجاست؟

موزه جواهرات در زیر زمین ساختمان بانک مرکزی واقع شده است و در خیابان فردوسی رو به روی سفارت ترکیه قرار دارد. این خزانه در سال ۱۳۴۴ ساخته شده است و ضخامت دیوارهای آن برای امنیت بالاتر به یک متر می­رسد.

تاریخچه موزه جواهرات

آثار متنوعی در این موزه به نمایش گذاشته شده است. تاریخچه بخشی که مربوط به قبل از دوره صفویه است، در دست نیست. در دوره صفویه، پادشاهان این سلسله شروع به جمع­آوری گوهرها و اشیاء نفیس از سراسر جهان کردند. در نوشته­های برخی مسافرانی که به ایران سفر کرده بودند، آمده است که دولت صفوی، کارشناسانی داشته است که جواهرات را از بازارهای برخی کشورهای اروپایی مثل ایتالیا و فرانسه و کشورهایی مثل عثمانی و هند خریداری می­کردند و نزد پادشاهان صفوی به اصفهان می­آوردند. پس از حمله­ی محمود افغان به ایران، برخی از این جواهرات به غارت برده شد که نادر توانست بعضی از آن­ها را باز پس بگیرد.

بخش دیگری که نادر موفق به باز پس گرفتن آن­ها نشد، به دربار هند برده شد و نادر بعدا در لشکرکشی به هند آن­ها را به دست آورده و با خود به ایران آورد. بخشی از این جواهرات و اشیاء نفیسی که نادر از هند بازگرداند در راه گم شد، بخشی به پادشاهان کشورهای همسایه به عنوان هدیه اعطا شد، برخی بین سپاهیان وی پخش شد و بخش دیگری از آن به آستان امام رضا اهدا شد. پس از قتل نادر، بخشی از این جواهرات مجددا به غارت رفت و بسیاری از آن­ها دیگر هرگز به ایران بازنگشت. یکی از معروف­ترین این نمونه­ ها، الماس کوه نور است که نهایتا از هندوستان به ملکه ویکتوریا در انگلستان اهدا شد.

تغییرات خزانه جواهرات

از این برهه تاریخی تا دوران قاجار، تغییرات عمده­ای در خزانه جواهرات ایران دیده نشد. در دوران قاجار، برخی از جواهرات از خزانه بیرون آورده شد تا برای کار شدن بر روی برخی آثار مانند تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس از آن­ها استفاده شود.

برخی مروارید­های صید شده از خلیج فارس و برخی فیروزه­های استخراج شده در نیشابور به تدریج به جواهراتی که در خزانه قرار داشت، اضافه گشت. در سال ۱۳۱۶ قانونی تصویب شد که بر اساس آن، بخش مهمی از جواهرات به بانک ملی ایران انتقال داده شد تا به عنوان پشتوانه اسکناس مورد استفاده قرار بگیرد. آثار موجود در این موزه، نمایانگر ذوق و هنر صنعتگران و هنرمندان ایرانی در دوره­های مختلفی از تاریخ است.

برخی آثار معروف موزه جواهرات

دسته­ بندی جواهرات در گروه­هایی به نام گنجه-به معنی لغوی قفسه- صورت گرفته است. جواهرات موجود در موزه جواهرات، در ۳۶ گنجه طبقه­بندی شده­اند. آثار موجود در این گنجه­ها بسیار متنوع است که بخش اعظم آن­ها را انواع تاج­ها و نیم­تاج­ها، زیورآلات، انواع پیش­کلاه یا جقه، گلدان، تنگ ­های میناکاری، آینه و شمعدان، برخی ادوات جنگی مثل تفنگ، سپر، شمشیر و خنجر، ساعت، سنجاق سینه و گل سینه و تخت، تشکیل می­دهد. در ادامه به معرفی برخی از مشهورترین آثار موجود در موزه جواهرات می­پردازیم.

الماس دریای نور

احتمالا شما نام الماس دریای نور را شنیده­اید که به طور معمول همراه با نام الماس کوه نور آورده می­شود. آنطور که به نظر می­رسد، دلیل کنار هم آورده شدن نام این دو الماس، شباهت اسم­های این دو می­باشد چرا که رنگ و تراش آن­ها شباهتی ندارد. همانطور که عنوان شد، کوه نور اکنون در انگلستان و بر روی تاج ملکه الیزابت، ملکه کنونی انگلستان قرار دارد. الماس دریای نور طی سلسله مراتبی در نهایت پس از کشته شدن لطفعلی خان به دست آغا محمد خان قاجار افتاده و به خزانه جواهرات قاجار انتقال یافت و نزد ناصرالدین شاه قاجار از محبوبیت بالایی برخوردار بود به شکلی که در بیشتر مواقع آن را به کلاه و یا سینه خود نصب کرده و همراه خود داشت.

رنگ این الماس مشهور، صورتی است و وزن آن ۱۸۲ قیراط می­باشد. جالب است بدانید، الماس صورتی در جهان بسیار کمیاب است و همین باعث ارزش بیشتر این اثر می­شود. یکی از جواهرشناسان معروف فرانسوی که در سال ۱۳۴۴ به ایران سفر کرده است، در یادداشت­های خود آورده است که احتمال زیادی وجود دارد که الماس دریای نور و الماس نورالعین که در یک نیم­تاج به کار رفته است و در موزه جواهرات نگه­داری می­شود، قبلا در واقع یک قطعه الماس بوده­اند.

تاج پهلوی

همانطور که از اسم این اثر پیداست، این تاجی است که دو پادشاه سلسله پهلوی یعنی رضا شاه و محمدرضا شاه از آن استفاده می­کرده­اند. برای ساخت این تاج از طلا و نقره بهره گرفته شده است و در تزئین آن از مخمل قرمز، الماس ­های برلیان، زمرد، یاقوت کبود و مروارید استفاده شده است. کنگره­ های پله پله این تاج الهام گرفته از تاج پادشاهان سلسله ساسانی است. در این تاج، یک پر قو نیز به کار رفته است. در ساخت تاج پهلوی، سنگ ­های گران قیمت بسیاری به کار رفته است. از جمله آن­ها می­توان به ۳۳۸۰ قطعه الماس با وزن کلی ۱۱۴۴ قیراط، ۵ قطعه زمرد به وزن ۱۹۹ قیراط، ۲ قطعه یاقوت کبود به وزن ۱۹ قیراط و ۳۶۸ مروارید، اشاره نمود. وزن کل این تاج گران­بها ۴۴۴ مثقال (حدود دو کیلو و هشتاد گرم) می­باشد.

تاج کیانی

تاج کیانی، تاجی است که مورد استفاده پادشاهان سلسله قاجار قرار می­گرفته و توسط فتحعلی شاه در سال ۱۲۱۲ هجری قمری به عنوان اولین تاج پس از دوره حکومت پادشاهان ساسانی ساخته شده است. برای تزئین این تاج از سنگ­ های گران قیمتی از جمله الماس، یاقوت، زمرد و مروارید استفاده شده است.

 تخت طاووس

تخت طاووس که به آن تخت خورشید نیز گفته می­شود، در سال ۱۲۱۶ هجری قمری و در دوره فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. نام این تخت به دلیل وجود یک نقش مرصعی از خورشید در بالای آن، در ابتدا تخت خورشید بود اما پس از ازدواج طاووس تاج­الدوله با فتحعلی شاه، نام آن را به تخت طاووس تغییر دادند. در زمان ناصرالدین شاه تغییراتی در این تخت صورت گرفته است. در سال ۱۳۶۰ این تخت که در کاخ گلستان نگه­داری می­شد به موزه جواهرات انتقال داده شد و اکنون در گنجینه­ی این موزه قابل بازدید می­باشد.

کره جواهرنشان

این اثر بسیار زیبا و گران­بها در سال ۱۲۹۱ هجری قمری طی دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار با استفاده از جواهرات خزانه ساخته شده است. جواهرات به کار رفته در این کره که قطری در حدود ۶۶ سانتیمتر دارد، بیش از ۵۱۳۶۶ قطعه به وزن ۳۶۵۶ گرم است. در ساخت دریاهای این کره از زمرد و برای ساخت خشکی­ها از یاقوت و برای نشان دادن خطوط جغرافیایی از الماس استفاده شده است. وزن طلای به کار رفته در این اثر ۳۴ کیلوگرم می­باشد.

ساعات بازدید از موزه جواهرات

شما می­توانید از این موزه بسیار دیدنی در روزهای شنبه تا سه شنبه در ساعات ۱۴ تا ۱۷ بازدید نمایید. این موزه در روزهای چهارشنبه، پنج­شنبه، جمعه و تعطیلات رسمی تعطیل می­باشد. توجه داشته باشید که بلیت فروشی برای بازدید از موزه تنها تا ساعت ۱۶:۳۰ صورت می­گیرد.